Wybierz język witryny

lang - pllang - delang - gb

Historia wsi Krutyń

Nazwa wsi Krutyń została zapożyczona od rzeki noszącej teraz oficjalną nazwę Krutynia. Na mapie Narońskiego z 1663r. Figuruje ona jako "Krutynia''. Jest to nazwa pochodzenia staropruskiego; jak wiadomo język ten był spokrewniony z językiem litewskim.

Nazwa ta oznacza "rzekę wartką i krętą", a nie jak niektórzy mylnie etymologizują, nazywając ją "krótką".

Początek miejscowości Krutyń sięga odległych czasów. Powstała ona za wielkiego mistrza krzyżackiego, Fryderyka z Myśnii [Friedrich von Meissen], około 1500r.joko obronna stanica myśliwska w puszczy ,należącej wówczas do wujostwa siesieńskiego. Stanica Krutyń została później przebudowana na zameczek myśliwski, w którym schronił się w czasie panującej w prusiech dżumy, Książe Albrecht w r.1527. Zameczek ten figuruje też na mapie Prus C. Hennenbergera z r.1576.Następnie przebywał tam kilkakrotnie kurfirst Jerzy Wilhelm w 1620r., a potem w 1621r., także dwukrotnie w 1627r. oraz w1629r.Było to w okresie wojny trzydziestoletniej , rozgrywającej się również na terenie Brandenburgii. O istnieniu zameczka w miejscowości Krutyń wspomniano wtedy jeszcze w r.1674.

Około 1651r. zameczek Krutyń stanowił siedzibę nadleśniczego, do którego funkcji należało nadzorowanie wszystkich lasów obwodzie kapitanatu siesieńskiego. W tym okresie wzmogła się intensywna eksploatacja puszczy celem pomnożenia dochodów państwowych. Powstały wtedy liczne smolarnie, budy potażowe. Obok siedziby nadleśniczego powstała niewielka osada, zamieszkała przez drwali, traczy, smolarzy i innych pracowników leśnych.

W okresie późniejszym, bo dopiero ok.1751 zlecono hutnikowi Grzegorzewskiemu założenie huty szkła nad rzeką Krutynią, która istniała tylko do 1776r. Nazwano ją Krutyńską Szklarnią, która stanowiła zaczątek późniejszej wsi Stara Ukta.

Osada Krutyń była w 1782r. nadal siedzibą nadleśnictwa i podleśnictwa, liczyła 16 dymów. W pobliżu tej osady istniała wówczas Krutyńska Karczma z 1 dymem, a dalej w dół rzeki Krutyński Piecek z 3 dymami.

W roku 1818 osada Krutyń liczyła 27dymów i 151 mieszkańców, Krutyński Piecek -7 dymów i33 mieszkańców, a Krutyńska Szklarnia [późniejsza Stara Ukta]-30 dymów 299 mieszkańców.

Wszystkie wymienione wioski zostały potem wydzielone spod administracji leśnej i uznane za samoistne gminy polityczne . I tak Krutyń i Krutyński Piecek w r.1874, zaś Ukta [Stara i Nowa] nieco wcześniej, bo 1806r.]

Wieś Krutyń w roku 1939 liczyła 436 mieszkańców.

W 1934 r. Krutyń odwiedził Melchior Wańkowicz, który wraz z córeczką - Tirliporkiem - spędzał na Mazurach wakacje uwiecznione w powieści Na tropach Smętka.

We wsi Krutyń mieszkał Karol Małłek (1898-1969) mazurski pisarz i badacz folkloru, który zanotował wiele zwyczajów związanych z dożynkami i mazurską "jutrznią na gody", odpowiednikiem ogólnopolskich jasełek. Małłek jest autorem powieści "Dąb nad Mukrem" i "2 Mazur do Verdun".

W miejscowości Krutyń organizowane są słynne spływy rzeką Krutynia na pych - szczegóły na stronie - gorąco polecamy ! Krutyń to miejscowość, którą koniecznie musisz odwiedzić !

Podziel się:
back to top