Szlak rzeki Brdy

Szlak rzeki Brdy jest pieszym szlakiem położonym na terenie Zaborskiego Parku Krajobrazowego, Parku Narodowego Bory Tucholskie i Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Oznakowany jest kolorem niebieskim i liczy 161,8 km. Prowadzi z Konarzyn i kończy się w Bydgoszczy Brdyujście.

Przebiega następująco Konarzyny-Małe Swornegacie-Swornegacie-Drzewicz-Męcikał-Rytel-Woziwoda-Gołąbek-Rudzki Most-Świt-Piła-Sokole Kuźnica-Samociążek-Bydgoszcz Brdyujście. Jest to szlak trudny ze względu na swoją długość. A krajobrazowo wyjątkowo piękny, gdyż po drodze mijać będziecie wiele jezior (Charzykowskie, Długie, Karsińskie, Witoczno, Dybrzyk), które znajdują się na szlaku kajakowym rzeki Brdy.

W Swornychgaciach zajrzyjcie do Kaszubskiego Domu Rękodzieła Ludowego mieszczącego się wprawdzie nie w zabytkowym, ale w pięknym drewnianym domu krytym strzechą. A w nim izba regionalna z zabytkowymi przedmiotami używanymi dawniej w chałupie i w obejściu przez Kaszubów.

W Drzewiczu, malutkiej leśnej osadzie poszukajcie tablicy i głazu pamiątkowego po lipie, pod którą podobno w 1810 r. odpoczywał podczas przeprawy przez Brdę sam Napoleon Bonaparte.

Męcikał to z kolei wieś o dużych zasobach archeologicznych. Odkryto w niej jedno z najważniejszych skupisk osadnictwa z epoki kamienia – kilka obozowisk nad brzegiem Brdy i brzegami jezior. Są to pozostałości po kulturach komornickiej, chonicko-pieńkowskiej i grzebykowo-dołkowej. Z późniejszego okresu, bo z epoki żelaza odkryto ślady cmentarzyska.

W Rytlu z zabytków zobaczcie kościół z lat 1909-1911, cmentarz, plebanię i ogród. Z kolei w osadzie Woziwoda poszukajcie pomnikowego dębu szypułkowego Zbyszek znajdującego się w pobliżu siedziby nadleśnictwa. Obwód Zbyszka to 700 cm, a wysokość 17 m. Jeśli będziecie mieli dość sił, w osadzie Gołąbek przespacerujcie się ścieżką Jelenia Wyspa w rezerwacie Bagna nad Stążką i odwiedźcie Park dendrologiczny.

W Rudzkim Moście, w nurcie Brdy niedaleko mostu na drodze nr 240 poszukajcie pomnika przyrody – głazu narzutowego zwanego Kamieniem Jagiełły o obwodzie 8 m, a wysokości 2,5 m.

Kolejna na trasie jest osada Świt położona w rezerwacie przyrody Dolina Rzeki Brdy Tucholskiego Parku Krajobrazowego, na jednym z trudniejszych odcinków spływu kajakowego Brdy. W jej obrębie znajdziecie aż 26 pomników przyrody, głównie drzew, ale są też głazy narzutowe.

Piła to z kolei Górnicza Wioska. Nietypowy to temat dla północnej Polski, a jednak w Pile powstała taka wioska tematyczna. Mieszkańcy wioski i jej okolic wydobywali węgiel brunatny w latach 1850-1892. Z kolei od początku XX wieku do II wojny światowej wydobycie odbywało się na większą skalę, ponieważ zajęli się nim niemieccy i polscy przemysłowcy. Kopalni funkcjonowało sześć: Buko, Olga, Montania, Aleksandra, Teresa i Zofia. Do naszych czasów najlepiej zachowała się Kopalnia Montania. Wioska tematyczna oferuje Wesele Sztygara, czyli udział w borowiacko-śląskiej biesiadzie, spacer ścieżką przyrodniczo-historyczną, zwiedzenie Kopalni Montania, udział w grze terenowej poszukiwanie skarbu, XIX-wieczny plac zabaw, interaktywną makietę Wioski sprzed 100 lat.

We wsi Samociążek znajduje się rozbudowana baza turystyczna: kąpieliska oraz wypożyczalnia sprzętu wodnego. Szlak rzeki Brdy kończy się w Bydgoszczy Brdyujściu.