Szlak pieszy Przez Bramę Jeleniewską nad Szeszupę

Szlak pieszy Przez Bramę Jeleniewską nad Szeszupę liczy 13,2 km i oznakowany jest kolorem zielonym. Przebiega następująco: Kazimierówka – Sidorówka – Udziejek Górny – Udziejek Dolny – Łopuchowo – Smolniki

Szlak rozpoczyna się w Kazimierówce, gdzie archeologowie odkryli dużą osadę jaćwieską z VI-X w. Następna na trasie jest Sidorówka. W okolicy znajduje się Góra Zamkowa, położona 228,1 m n.p.m. Otaczają ją 4 jeziora: Szurpiły, Kluczysko, Jeglówek, Jeglóweczek. Próżno szukać tak pięknie położonego obiektu archeologicznego. Od VI do XIII w. na Górze mieściło się grodzisko z zachowanymi do dziś zarysami trzech pierścieni wałów obronnych. Gród wraz z towarzyszącymi mu osadami znajdował się w samym sercu Jaćwieży, ziemi plemienia Jaćwingów. Widok rozpościerający się z Góry Zamkowej zapiera dech w piersiach! Zabytki archeologiczne z Góry Zamkowej i jej okolic znajdują się w zbiorach Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie i Instytutu Archeologicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Natomiast repliki w Izbę Pamięci Jaćwieskiej w Szurpiłach.

Kierujcie się następnie do Udziejek Górnych, a następnie Udziejek Dolnych, gdzie zwróćcie uwagę na starą wiejską zabudowę. Kolejne na trasie jest Łopuchowo. Zobaczcie zabytkowy cmentarz ewangelicki oraz koniecznie Głazowisko Łopuchowskie. Tworzy je 7 wałów moren czołowych, ułożonych amfiteatralnie, począwszy od jeziora Hańcza i stopniowo obniżających się w kierunku zagłębienia Szeszupy (od 260 m n.p.m. do 215 m n.p.m.). Na zboczach leżą właśnie głazy. Na czwartym i piątym fragmencie, licząc od jeziora Hańcza, utworzono rezerwat geologiczny Głazowisko Łopuchowskie. Głazowisko jest formą polodowcową unikatową nie tylko w Polsce, ale i w północno-wschodniej i środkowej Europie.

Szlak kończy się w Smolnikach. Wieś założono w II poł. XVII w. Jej nazwa wzięła się od smolarzy, którzy za czasów królowej Bony (1549 r.) rozpoczęli stałe osadnictwo na tym terenie wyrabiając smołę z drewna lasów dawnej Puszczy Mereckiej. W Smolnikach czeka na Was więcej atrakcji niż w niejednym miasteczku.

Zobaczycie tam murowany kościół, wprawdzie współczesny, ale powstały w miejscu drewnianego z 1842 r. Zabytkowa jest za to drewniana kaplica z przełomu XVIII i XIX wieku, znajdująca się na terenie cmentarza.

Na skraju wsi z punktu widokowego „U Pana Tadeusza” o wysokości ok. 225 m rozpościera się cudowny widok na północno-wschodnią część Suwalskiego Parku Krajobrazowego oraz na kompleks jezior, tzw. jeziora kleszczowieckie. Tworzą je jezioro Kojle porośnięte dorodnym lasem iglastym, długie i wąskie jezioro Perty, którego wzniesienia przypomną Wam krajobraz górski oraz jezioro Purwin. Wypatrujcie również góry Jesionowej, Cisowej i Krzemieniuchy. Krajobraz zrobił tak ogromne wrażenie na dwóch reżyserach, że zdecydowali się wykorzystać go w swoich filmach: Tadeusz Konwicki w „Dolinie Issy”, natomiast Andrzej Wajda w „Panu Tadeuszu”.

Przespacerujcie się ścieżką wokół jeziora Jaczno, które uznawane jest za najpiękniejszy akwen Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Swój unikalny, malachitowy kolor zawdzięcza zakwitom glonów z rodzaju Chlorella. Osobliwością nadjeziornej skarpy są, tzw. wiszące torfowiska – zespół źródlisk torfowych występujących na stokach nachylonych pod kątem 40–45°. W sąsiedztwie przyczółka Jaczno rośnie najgrubszy jesion na Suwalszczyźnie o obwodzie 5,12 m. Ścieżka wokół jeziora Jaczno liczy 7 km oraz zaczyna się i kończy w Smolnikach. Szlak oznakowany jest kolorem żółtym i posiada 8 przystanków.

Zwiedzanie Smolnik możecie zakończyć w Izbie regionalnej, gdzie prezentowane są sprzęty gospodarstwa domowego tradycyjnego dla wsi smolnickiej. Kto nie wie, co to jest kopańka i krobia, dowie się właśnie tam.