---

Opis obiektu:

---

Na pograniczu borowiacko-kaszubskim, niedaleko rzeki Wdy leży mała wieś Odry. Położona jest na turystycznym pieszo-rowerowym Szlaku Kamiennych Kręgów liczącym 93 km. I właśnie z tych kamiennych kręgów, które tworzą rezerwat, Odry są znane.

Rezerwat przyrody Kamienne Kręgi jest największym w Polsce skupiskiem kamiennych kręgów, a drugim w Europie (pierwsze jest Stonehenge w Anglii). Pod pojęciem kamiennych kręgów kryje się miejsce zgromadzeń rodowo-plemiennych i cmentarzysko plemienia Gotów i Gepidów. Goci byli jednym z największych i najważniejszych plemion wschodniogermańskim, zamieszkującym południową część Półwyspu Skandynawskiego. Z czasem Goci migrowali na południowe brzegi Bałtyku. Stworzyli kulturę wielbarską charakteryzującą się silną ekspansją terytorialną. Razem ze spokrewnionymi ze sobą Gepidami zajęli Pomorze Środkowe, Krajnę i północną Wielkopolskę, Wysoczyznę Elbląską, zachodnią część Pojezierza Mazurskiego, północne Mazowsze, Podlasie, Polesie i Lubelszczyźnie. W okresie pobytu na Pomorzu (I i II w. n. e.) wznosili kamienne konstrukcje. Z czasem przenieśli się przez Ukrainę na północne wybrzeża Morza Czarnego i ostatecznie zakończyli wędrówkę w Hiszpanii.

Rezerwat przyrody Kręgi Kamienne w Odrach składa się z 29 kurhanów i 10 kamiennych kręgów znajdujących się w leśnym kompleksie z ogromną różnorodnością porostów. Znaleziono również groby ze stelami, groby płaskie i groby wcześniejszych kultur, np. kultury pomorskiej. Kręgi Kamienne w Odrach służyły jako miejsce zgromadzeń rodowo-plemiennych. Dopiero po zaprzestaniu spotkań w tym miejscu, zaczęto grzebać tam zmarłych.

Odkryto 480 grobów kultury pomorskiej. Męskie pochówki były ubogie, w przeciwieństwie do kobiecych, co pozwala przypuszczać, że kobieta-matka odgrywała w społeczności ważną rolę. Kobiety chowano z ozdobami, np. paciorkami szklane i bursztynowe, bransoletkami, wisiorkami, naczyniami... Niezwykle ciekawe było odkrycie śladów orki, co świadczy o rolniczym charakterze ludności i o dużej kulturze uprawy roli w tak wczesnym okresie, orka bowiem pochodzi sprzed istnienia tam kręgu. Z kolei gockich grobów odkryto ponad 640.

Na terenie Rezerwatu wyznaczono ścieżki, postawiono tablice informacyjne oraz ławy i stoły. Całość jest bardzo czytelna. W Odrach znajduje się również oddział Muzeum Historyczno-Etnograficznego w Chojnicach z Ekspozycją archeologiczno-przyrodniczą "Kręgi Kamienne" w Odrach. Warto tam wstąpić, by wysłuchać o historii tego miejsca i obejrzeć np. doskonale zachowane popielnice kultury wielbarskiej odkryte na cmentarzysku.