---

Opis obiektu:

---

Góra Strękowa to wieś znana z Obrony Wizny, bitwy zwanej polskimi Termopilami. W pobliżu wsi znajduje się wzniesienie-punkt widokowy (126,9 m n.p.m.) na dolinę Narwii. Na wzniesieniu zobaczycie umocnienia z II wojny światowej, z Obrony Wizny.

Zanim jednak o bitwie, wspomnimy Wam o odkryciach archeologicznych z wczesnego średniowiecza. Znaleziono naczynie z dirhemami arabskimi i ich naśladownictwami oraz srebrne ozdoby (m.in. zausznice i bogato zdobione paciory). Znalezisko możecie zobaczyć w Muzeum Okręgowym w Łomży.

A teraz o bitwie. Bitwa o Obronę Wizny zwana jest polskimi Termopilami z powodu ogromnej różnicy w siłach polskich i niemieckich. Działo się to w czasie II wojny światowej, w dniach 7-10 września 1939 r. Polakami dowodził kapitan Władysław Raginis, natomiast siłami niemieckimi gen. Heinz Guderian, człowiek o ogromnej wiedzy na temat wojskowości, autor książki o koncepcji wojny błyskawicznej, generał Wehrmachtu, Generalny Inspektor Wojsk Pancernych, szef sztabu Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych, teoretyk wojskowości.

Pani Kazimiera Puchowicz, mieszkanka Góry Strękowej, która w czasie Obrony Wizny miała 17 lat i w jej domu rodzinnym kwaterował kapitan Raginis tak wspomina początek Bitwy: "Niemcy walili seriami jedna za drugą. Aż ziemia dudniła. Myśleliśmy, że koniec świata będzie. I jeszcze z góry, z samolotów strzelali. Samoloty tak nisko latały, że drzewa pokosiły, pniaki sterczały tylko. Polacy nie mieli żadnych szans."

"Przechodniu, powiedz Ojczyźnie, żeśmy walczyli do końca, spełniając swój obowiązek" - taki napis umieszczono na tablicy w Wiźnie po wojnie. Jak dużo jest w nim jest prawdy i jednocześnie jak to jednak za mało, aby określić skalę tej bohaterskiej obrony. Po polskiej stronie walczyło ok. 200 oficerów oraz 700 podoficerów i szeregowych, którzy mieli do dyspozycji 6 dział, 24 CKM-y, 18 RKM-ów i 2 karabiny przeciwpancerne. Z kolei po stronie niemieckiej walczył XIX Korpus Armijny w składzie: 3 dywizje, 1 brygada, ok. 42 tys. żołnierzy, 350 czołgów, 657 moździerzy, dział i granatników, wsparcie lotnictwa Luftwaffe. Pomimo tak ogromnej różnicy w siłach, walka trwała aż 3 dni, a Polacy zadali siłom niemieckim duże straty. Niestety w większości polegli, ich kapitan również, część żołnierzy dostała się do niewoli. Wcześniej kpt. Raginis wraz z por. Brykalskim, aby umocnić ducha żołnierzy, złożyli przysięgę, że żywi nie opuszczą bronionych pozycji.

O świcie 10 września padł ostatni schron kpt. Raginisa. W trakcie walki niemiecki parlamentariusz zaproponował ciężko rannemu kapitanowi ugodę - jeśli się podda, polscy jeńcy nie zostaną rozstrzelani. Kapitan zgodził się, rozkazał swoim żołnierzom opuścić schron, a sam rozerwał się granatem. Kapitan został pochowany tuż obok schronu na Strękowej Górze przez mieszkańców wioski razem z porucznikiem Stanisławem Brykalskim, który w trakcie walk zginął od odłamka pocisku artyleryjskiego. Mieszkańcy dostali zgodę od Niemców, którzy bali się wybuchu tyfusu. Z czasem Sowieci kazali przenieść grób dalej (w pobliżu drogi, kilkaset metrów od schronu), aby ludziom trudniej było oddawać cześć polskim bohaterom.

Poświęcenie podczas Obrony Wizny nie było bez znaczenia, ponieważ w tym czasie z różnych części kraju zdążyli zgromadzić się w Warszawie żołnierze, tworząc armię Warszawa.

W okresie powojennym wszystkie schrony zostały zniszczone. Obecnie na Górze Strękowej zobaczycie pozostałości bunkrów i schronów oraz tablice pamiątkowe, krzyże, pomniki, nowy grób kpt. Władysława Raginisa i por. Stanisława Brykalskiego w ruinach schronu dowodzenia oraz dawny w okolicach Góry Strękowej. Na ścianie jednego z domów w Wiźnie znajduje się wielki mural, odwzorowanie autentycznego zdjęcia żołnierzy kapitana Raginisa wykonane 10 września 1939 r.

Polecamy Wam wysłuchać piosenki szwedzkiej grupy Sabaton "40:1" opowiadającej o Obronie Wizny i składającej hołd polskim bohaterom oraz utworu polskiego zespołu Forteca "Obrońcy spod Wizny".