---

Opis obiektu:

---

Szlak im. Włodzimierza Puchalskiego jest szlakiem pieszym o długości 53 km. Oznakowany kolorem czerwonym przebiega następująco: Łapy Osse - Płonka Kościelna - Łupianka Stara - Bokiny - Jeńki - Waniewo - Kurowo - Pajewo - Broniszewo - Stelmachowo - Tykocin - Morusy - Góra.

Szlak prowadzi Doliną Narwi, jednym z ukochanych miejsc Włodzimierza Puchalskiego, przyrodnika, fotografa i reżysera, prekursora polskiego filmu przyrodniczego. Wymyślił on określenie "bezkrwawe łowy", odnoszące się do fotografowania przyrody, a swój pierwszy film zatytułował właśnie "Bezkrwawe łowy". O tym słynnym fotografie można by pisać książki i kręcić filmy. Jego życiorys jest imponujący i fascynujący. Otrzymał wiele prestiżowych nagród, był znany i ceniony w Polsce i na świecie. Ciekawostką jest, że w 1938 fotografował polowanie, w którym uczestniczył również Hermann Göring. Włodzimierz Puchalski zmarł w wieku 69 lat podczas wykonywania zdjęć na Wyspie Króla Jerzego i tam został pochowany.

Był wielkim miłośnikiem cudownych krajobrazów Doliny Narwi i tak je wspominał: "Widziałem w swoim życiu wiele jezior, rzek, rozlewisk, ale nieodparty urok tych bezkresnych wód, właśnie tam, w Morusach, obejmujących ogromną przestrzeń krajobrazu, należy w moich wspomnieniach do najpiękniejszych. Wokoło roiło się od ptactwa. Odległe brzegi i sylwetka Tykocina tonęły we mgle porannej".

Szlak pieszy im. Włodzimierza Puchalskiego prowadzi doliną środkowej Narwi, a na 25-kilometrowym odcinku również przez Narwiański Park Narodowy.

Szlak rozpoczyna się w Łapach-Ossych, które jest osiedlem kolejowym zbudowanym w latach 1921-1926. 27 domów o niepowtarzalnej architekturze zostało rozplanowanych po obu stronach torów. Na osiedlu mieszkali wykwalifikowani robotnicy z pobliskich warsztatów kolejowych, którzy przybyli do Łap wraz z rodzinami z Grodna i Wilna.

Na 4 kilometrze szlaku znajdują się Płonki Kościelnej, wieś położona w dolinie rzeki Awissa. W Płonce zobaczcie sanktuarium maryjne, a w nim XVII-wieczny obraz Wniebowzięcia NMP. Pielgrzymi odwiedzają również "cudowne źródło na Łasku". Dotrzecie tam drogą usianą 15-stoma różańcowymi kapliczkami, prowadzącą do wsi Płonka-Matyski. Podanie głosi, że źródło wytrysnęło w czasie, gdy przy cudownym obrazie NMP zaczęły dziać się cuda.

Kolejne na szlaku im. Włodzimierza Puchalskiego są Płonki Strumianki leżące w strefie otuliny Narwiańskiego Parku Narodowego. Polnymi drogami dojdziecie następnie do Łupianki Starej, wsi z zabytkowymi drewnianymi budynkami.

Na 16-kilometrze szlaku znajduje się wieś Bokiny położona w Narwiańskim Parku Narodowym. Budynki rozlokowane są wzdłuż rzeki Narew, więc wieś wije się jak i ona. Dawniej była bardzo ważna, bo dawała życie mieszkańcom wsi. W dwudziestoleciu międzywojennym ludność Bokin żyła przede wszystkim z połowu ryb.

Po Bokinach są Jeńki, a następnie na 25 kilometrze szlaku Waniewo. Podczas wykopalisk archeologicznych odkryto tam pozostałości po zamku wojewody wileńskiego Mikołaja "Amora" Radziwiłła, który istniał w XVI wieku.

Kolejne na trasie jest Kurowo, wieś w której swoją siedzibę ma Narwiański Park Narodowy. A dokładniej siedziba znajduje się w dawnym dworze z XIX wieku, który postawiono w miejscu drewnianego dworku, który spłonął w wyniku rażenia piorunem. Dwór w Kurowie otaczały majątki, których właścicielami byli znani poeci, historycy, etnografowie, jak np. Zygmunt Krasiński, który był właścicielem pałacu w Śliwnie, położonym na drugim brzegu Narwi.

Dworek i park zwiedzać można latem. Wyznaczono ścieżki przyrodnicze, w dworku znajduje się ekspozycja przyrodnicza, są wystawy stałe i czasowe.

Zwróćcie również uwagę w Kurowie na zabytkowy młyn motorowy z 1925 r. oraz dom młynarza, znajdujące się przy dworze.

Następnie przez Pajewo, Broniszewo i Stelmachowo dotrzecie do Tykocina.

W Tykocinie znajduje się ponad 100 zabytków. Polecamy Wam odwiedzić późnobarokowy bazylikowy kościół Św. Trójcy oraz zespół klasztorny ufundowane przez Jana Klemensa Branickiego. Nie przeoczcie również Synagogi Wielkiej oraz Domu Talmudycznego (tzw. Synagogi Małej), w których znajduje się obecnie Muzeum Kultury Żydowskiej i restauracja serwująca kuchnię żydowską. Zajdźcie na założony w 1522 r. kirkut, po którym zachowało się ok. 100 macew. Inne warte zobaczenia zabytki Tykocina to: Alumnat wojskowy, pierwszy w Polsce dom żołnierzy-weteranów, z lat 1634–1638, obecnie dom wycieczkowy; zamek zrekonstruowany na fundamentach XVI-wiecznego zamku króla Zygmunta Augusta (obecnie obiekt hotelarski, który można zwiedzać); barokowy dworek z XVIII w. ufundowany przez Jana Klemensa Branickiego, gdzie obecnie mieści się Urząd Miejski; wiatrak koźlak z 1887 r. oraz Dom Bagieńskich z XVIII w.

Mamy dla Was 2 ciekawostki związane z Tykocinem. Miasto lubiła Agnieszka Osiecka, która nazywała je "miasteczkiem-bajeczką". Z kolei Jacek Bromski trylogię "U Pana Boga w ogródku", "U Pana Boga za piecem" i "U Pana Boga za miedzą" kręcił między innymi w Tykocinie.

Przedostatnie na trasie są Morusy, a w nich Dom Pamięci Włodzimierza Puchalskiego. Fotograf 200-letnią chatę w Morusach kupił w 1968 r. i traktował jako letnią bazę wypadową do obserwacji przyrody na terenie obecnego Biebrzańskiego Parku Narodowego. Obecnie chata jest właśnie prywatnym Domem Pamięci Włodzimierza Puchalskiego. Znajdują się tam eksponaty związane z życiem i pracą przyrodnika, stare sprzęty i zbiory etnograficzne gromadzone przez Włodzimierza Puchalskiego, jego albumy, obrazy namalowane przez jego żonę. W sprawie zwiedzania skontaktujcie się z właścicielami gospodarstwa agroturystycznego „Ostoja”, tel. 85 716 91 97.

Ostatni odcinek szlaku prowadzi nadnarwiańskimi łąkami do Góry. Jest to pięćdziesiąty trzeci kilometr szlaku i jego koniec. We wsi napotkacie na niebieskie znaki szlaku pieszego królowej Bony, którym jeśli zdecydujecie się kontynuować wędrówkę, dotrzecie do Puszczy Knyszyńskiej.