---

Opis obiektu:

---

Europejski szlak rowerowy EuroVelo na odcinku prowadzącym przez Biebrzański Park Narodowy zwany jest zielonym szlakiem i liczy 106,4 km. Przebiega następująco: Wizna - Burzyn - Brzostowo - Radziłów -Klimaszewnica - Białaszewo - Okół - Ruda - Modzelówka - Pieńczykówek - Stoczek - Ciszewo - Kuligi - "Las Grzędy" - Woźnawieś - Orzechówka - Tajenko - śluza Sosnowo

Szlak rozpoczyna się we wsi Wizna. Polecamy Wam zobaczyć kościół św. Jana Chrzciciela, który został zbudowany w 1525 r. W 1944 r. Niemcy wysadzili go, jednak kościół odbudowano pod czujnym okiem konserwatora zabytków w latach 1950-1959. Zabytkowa jest barokowa dzwonnica z 1650 r., kaplica z 1889 r., cmentarz z pocz. XIX w. oraz zamczysko z pozostałościami wałów grodu wczesnopiastowskiego z XI wieku, grodu książąt mazowieckich z XIII wieku oraz zamku z XV wieku.

Miłośnikom historii znana jest Obrona Wizny, bitwa zwana polskimi Termopilami z powodu ogromnej różnicy w siłach polskich i niemieckich. Działo się to w czasie II wojny światowej, w dniach 7-10 września 1939 r. Polakami dowodził kapitan Władysław Raginis, natomiast siłami niemieckimi gen. Heinz Guderian, człowiek o ogromnej wiedzy na temat wojskowości, autor książki o koncepcji wojny błyskawicznej, generał Wehrmachtu, Generalny Inspektor Wojsk Pancernych, szef sztabu Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych, teoretyk wojskowości. O świcie 10 września padł ostatni schron kpt. Raginisa. W trakcie walki niemiecki parlamentariusz zaproponował ciężko rannemu kapitanowi ugodę - jeśli się podda, polscy jeńcy nie zostaną rozstrzelani. Kapitan zgodził się, rozkazał swoim żołnierzom opuścić schron, a sam rozerwał się granatem.

W okresie powojennym wszystkie schrony zostały zniszczone. Obecnie na Górze Strękowej zobaczycie pozostałości bunkrów i schronów oraz tablice pamiątkowe, krzyże, pomniki, nowy grób kpt. Władysława Raginisa i por. Stanisława Brykalskiego w ruinach schronu dowodzenia oraz dawny w okolicach Góry Strękowej. Na ścianie jednego z domów w Wiźnie znajduje się wielki mural, odwzorowanie autentycznego zdjęcia żołnierzy kapitana Raginisa wykonane 10 września 1939 r.

Z Wizny szlak wiedzie do Burzyn, Brzostowa oraz do Radziłowa. W tej wsi zatrzymajcie się na dłużej. Znajduje się tam zbiorowa mogiła pomordowanych żydowskich mieszkańców wsi, na której umieszczono pomnik z napisem (niestety błędnym, co do treści i daty) „W sierpniu 1941 r. faszyści zamordowali 800 osób narodowości żydowskiej, z tych 500 osób spalili w stodole. Cześć ich pamięci”. Zbrodnia została dokonana na początku lipca 1941 r. przez Polaków, ówczesnych mieszkańców Radziłowa i okolic. Synagoga została spalona podczas II wojny światowej, w tym czasie też zniszczono kirkut. Macewy wykorzystano jako materiał budowlany oraz na tarcze szlifierskie i osełki. W okresie powojennym teren cmentarza służył za wysypisko śmieci i kopalnię piasku. Nie zachowały się jakiekolwiek nagrobki.

Z Radziłowa szlak prowadzi przez wsie Klimaszewnica, Białaszewo, Okół, Ruda, Modzelówka, Pieńczykówek, Stoczek, Ciszewo, Kuligi traficie do Lasu Grzędy. W Obwodzie Ochronnym Grzędy, przy drodze głównej prowadzącej przez Grzędy, znajduje się Ośrodek Hodowli Zachowawczej Konika Polskiego i Rehabilitacji Zwierząt. Tabun koników polskich z Biebrzańskiego Parku Narodowego wiedzie szczęśliwe życie. Ludzie w życie koników ingerują w niewielkim stopniu, mają więc one niemal nieograniczoną swobodę. I zwierzęta z Ośrodka Rehabilitacji nie mogą narzekać. Te, które pozytywnie przejdą okres rekonwalescencji i usamodzielnienia się zostaną wypuszczone na wolność. Pozostaną zwierzęta, które nie poradzą sobie w środowisku ze względu na zbytnie oswojenie czy kalectwo.

Kolejna na szlaku jest Woźnawieś. Jej nazwa pochodzi od wożenia listów z Rajgrodu do Goniądza, którego to zadania podjął się założyciel wsi Maciej Ołdak, drobny szlachcic z Mazowsza w podziękowaniu za nadanie ziemskie. Niedaleko Woźnejwsi znajduje się leśnictwo Rajgród, którego jednym z leśniczych był Józef Sienkiewicz – dziadek Henryka Sienkiewicza.

Przez wsie Orzechówka i Tajenko dotrzecie do mety szlaku - śluzy Sosnowo. Śluza Sosnowo znajduje się na Kanale Augustowskim. Została całkowicie zniszczona podczas II wojny światowej. W 1948 r. odbudowano ją.