---

Opis obiektu:

---

Łężany, z niemieckiego Loszainen, zostały założone w 1359 r. Nazwa pochodzi prawdopodobnie z języka staropruskiego i zmieniała się (Nowe Lusien, Lusainen, Luzjany).

Pierwszy właściciel Fabian przyjął nazwisko od nazwy wsi, von Lossainen (Luzjański). Luzjańscy byli przed dłuższy czas właścicielami Łężan. W 1470 r. urodził się tam późniejszy biskup warmiński, Fabian Luzjański. Na przełomie XVII/XVIII właścicielami wsi było kilka rodzin: von Ölsen, Truchses von Wetzhausen, Stanisławscy, Gąsiorowscy. W 1885 r. właścicielem został Gustaw Fischer, od 1910 r. jego syn - Reinhold von Fischer. W czasie II wojny światowej Łężany zajęła Armia Czerwona. Po wojnie w majątku działał PGR. W 1954 r. terenem zarządzała Wyższa Szkoła Rolnicza w Olsztynie, następnie Fundusz Wczasów Pracowniczych, w 1958 r. majątek wrócił pod zarząd Szkoły Rolniczej, czyli obecnego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego i tak jest do dziś. W międzyczasie, od 1992 r. do 2003 r. dzierżawcą była prywatna osoba.

W 2016 r. w Łężanach kręcono zdjęcia do filmu Filipa Bajona "Kamerdyner". Pałac można zwiedzać, ale skontaktujcie się wcześniej z opiekunem pałacu (Tomasz Derdoń, tel. (89) 755 42 89, 604 570 030).

W źródłach występują znaczące różnice w datach dotyczących historii Łężan. Pałac został wybudowany na terenie parku krajobrazowego w stylu neobarokowym prawdopodobnie w latach 1909-1911 dzięki staraniom kontradmirała Reinholda Fischera. Stał się bardzo wygodną siedzibą Fischerów, ponieważ posiadał łazienki, centralne ogrzewanie, elektryczność. Na ówczesne czasy były to wielkie wygody. Budynki folwarczne zbudowano z czerwonej cegły w stylu neogotyckim. Do dzisiaj zachowały się w całkiem dobrym stanie (np. stajnie, gnojownia, kuźnia, młyn, budynek elektrowni wiatrowej).

W lesie niedaleko pałacu znajduje się mauzoleum Fischerów wybudowane na początku XX wieku. Pochowany tam został kontradmirał Reinhold Fischer (zmarł w 1940 r.) i jego pierwsza żona (zmarła w wieku 41 lat po ciężkiej chorobie). Druga żona Nora Myller von Rautenfels popełniła samobójstwo w 1945 r. w trakcie ucieczki do Rzeszy. Córka Fischera zmarła w 1958 r. wskutek ciężkiej choroby, syn Reinhold-junior zmarł nie pozostawiając potomka w 1991 r. w Szwajcarii. Po raz ostatni odwiedził Łężany w 1989 r. Mauzoleum zostało zdewastowane w 1945 r. Po wojnie przystosowano kaplicę na potrzeby katolików.