---

Opis obiektu:

---

Puszcza Kurpiowska, zwana też Zieloną sięga swymi północnymi krańcami dawnych Prus Wschodnich, od wschodu zamyka ją Pisa, od zachodu Orzyc, od południa Narew. Na północy graniczy z Puszczą Piską, na południa z Puszczą Białą. Nazwę wzięła od zamieszkujących ją Kurpiów (kurpsie były to ich buty), którzy posiadali silną odrębność kulturową, ponieważ rozległe lasy puszczańskie nieprzejednanie oddzielały ich od ludności z sąsiedztwa. Oni sami nazywali się Puszczakami. Polecamy Wam przeczytanie "Puszczy Kurpiowskiej w Pieśni" Władysława Skierkowskiego. Tak pisze on o Kurpiach: "Żaden Puszczak nie lubi, aby go pogardliwie Kurpiem nazywano i z niego kpiono, a że jest w języku chwat, więc potrafi się odciąć. (...) Kurp jest uparty i z trudnością daje się przekonać. Można mu nieraz całymi dniami tłumaczyć, on wywodzeń wysłucha, nawet będzie przytakiwał, ale swoje zrobi".

Puszcza była idealnym miejscem do polowań, ponieważ żyły w niej sarny, dziki, żubry, tury, łosie i niedźwiedzie. W XVI i XVII wieku Puszcza (nazywana wówczas Zagajnicą od starostw znajdujących się w jej częściach) była rezerwatem myśliwskim z 3 myśliwskimi dworami książąt mazowieckich, a później królów polskich: Krusko (nad jeziorem Krusko, zwanym później Serafin), Rososza i Szkwa. Była tak ważna dla władców, że nie pozwalali się w niej osiedlać, ani karczować lasów. Robili jedynie sezonowe wyjątki dla bartników, rudników, smolarzy, rybaków czy myśliwych. Zmieniło się to w XVII wieku.

Puszcza Zielona znana jest z bursztynu. Jego wydobycie było ważnym zajęciem Puszczaków, odgrywała też rolę w miejscowej kulturze ludowej. Poszukiwaniem bursztynu zajmowali się bursztyniarze. Nie trudno było go znaleźć, ponieważ był powszechnie dostępny. Mógł go wydobywać i poszukiwać każdy. Znajdowano go na powierzchni ziemi, na łąkach, pastwiskach, odławiano z rzek i stawów, wydobywano przy kopaniu studni oraz podczas robót polowych. Bursztyniarze rozpoznawali miejsca, w których mógł znajdować się bursztyn po kolorze wody i ziemi, a po wydobyciu wiedzieli nawet, do czego się nadawał – czy na wyroby czy też na kadzidło do kościoła. Każda Kurpianka musiała mieć przynajmniej trzy sznury korali bursztynowych, by móc dobrze wydać się za mąż. Ząbkującym dzieciom dawano do gryzienia duże korale nawlekane na tasiemkę. Bursztynowym pyłem okadzano dom i obejścia przed chorobami i zarazą. Bursztyn był głównym środkiem płatniczym w sklepach i kościele.

Puszcza Kurpiowska składa się obecnie głównie z bagien i terenów piaszczystych. Z dawnego ogromnego, gęstego i niedostępnego kompleksu leśnego pozostało ok. 30% lasów i jest to głównie bór sosnowy. Kiedyś znajdowało się na jej terenie największe jezioro Mazowsza - jezioro Serafin, które już nie istnieje. Jest osuszone i zamienione w łąki. Znajduje się tam Rezerwat przyrody Torfowisko Serafin. Inne rezerwaty Puszczy to: Czarnia, który chroni fragment naturalnego boru świeżego; Kaniston chroniący kompleks olsów; Ciemną Kąt obejmujący różne typy zbiorowisk leśnych i drzewostanów naturalnego pochodzenia; Łokieć chroniący torfowiska i Olsy Płoszyckie z kompleksem olsów.