---

Opis obiektu:

---

Chyba nie ma drugiego takiego miejsca jak skansen na wolnym powietrzu, w którym można poznać przeszłość regionu tak wielowymiarowo - zobaczyć, dotknąć, powąchać. Takie skanseny są jak wioski z przeszłości, ale składające się z samych zabytkowych budynków. Życie tam nadal tętni dzięki przydomowym ogrodom kwiatowym i warzywno-owocowym. W zabytkowych ulach nie ma wprawdzie pszczół, ale słychać je na łąkach. Często rozbrzmiewa w skansenie muzyka, odbywają się tańce... To doskonałe miejsce do organizacji regionalnych imprez.

Taki skansen znajduje się w Nowogrodzie. Jest to Skansen Kurpiowski im. Adama Chętnika, swojego założyciela. Adam Chętnik zbiory gromadził już od 1909 r. W 1927 r. nastąpiło otwarcie Muzeum Kurpiowskiego z ponad 2 tys. eksponatów. Skansen położony jest na skarpie nadnarwiańskiej, na wprost ujścia Pisy do Narwi, w Kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Dla historii Muzeum tragiczny był początek wojny. W 1939 r. zostało zniszczone, nie pomogły nawet ewakuacje niektórych budynków, ponieważ te zniknęły bez śladu. Ocalały 2 odrzynki drzew bartnych, brama wejściowa oraz część eksponatów żelaznych.

W 1958 r. w Nowogrodzie powstała Dawna Zagroda Kurpiowska złożona z przeniesionej z Muzeum w Łomży (powstało w 1948 r.) rekonstrukcji zagrody. Był to początek odbudowy skansenu jako działu właśnie Muzeum w Łomży. W późniejszych latach skansen powiększono o tzw. Wzgórze Ziemowita.

Skansen Kurpiowski im. Adama Chętnika to obecnie 23 zabytkowe budynki, nie licząc obiektów małej architektury, jak bramy, kapliczki, studnie. Wszystkie pochodzą z okresu od końca XVIII w. do połowy XX w. z terenu Kurpiowskiej Puszczy Zielonej.
Spacer w tym miejscu jest magiczny. Wyobraźcie sobie pańskie dworki i chłopskie chałupy, spichlerze, stodoły, kuźnie, karczmy, ule, altany... Czysty urok. Do naszych ulubionych zabytków ze Skansenu w Nowogrodzie należy dwór ze wsi Brzózka z XIX wieku oraz Leśniczówka z Zawodzia z początków XX wieku. Zabytki czy spowite w jesienną mgłę, czy skąpane w słońcu, czy okryte śniegiem, są tak samo piękne. Adam Chętnik marzył, aby pokazać typowe drewniane osiedle puszczańskie. Udało mu się to. Ale ta dawna typowość stała się wyjątkowa, bo przecież już niemal zupełnie zapomniana. Teraz tak się nie mieszka, tak nie buduje. Jak dobrze, że istnieją skanseny...