---

Opis obiektu:

---

Wieś Wiele położona jest na krańcu Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego, nad jeziorem Wielewskim. Jezioro jest dobrze zagospodarowane pod kątem turystycznym, na turystów czekają pomosty, przystań żeglarska, plaża, boisko, wypożyczalnia sprzętu wodnego i ścieżka spacerowa.

Jak na niewielką wieś znajduje się w niej zadziwiająco dużo zabytków. Już sam ruralistyczny układ Wiela, czyli wiejskie ukształtowanie krajobrazu, został uznany za zabytek.

Wiele znane jest miłośnikom lokalnego folkloru dzięki Muzeum Ziemi Zaborskiej, w którym znajduje się największa w Polsce kolekcja haftów jednego autora (ok. 500 szt.) - Leonarda Brzezińskiego, hafciarza, który stworzył swój własny styl - haft wielewski. W Muzeum zobaczycie również jego tabakierki z rogu bydlęcego, inne eksponaty sztuki ludowej, jak rzeźby, ceramikę, instrumenty muzyczne, a także narzędzie rolnicze oraz rybackie. Nam szczególnie spodobały się przyrządy wykonane w XIX w. przez kowala, a służące do wyrywania zębów, dzięki którym bardzo cieszy nas rozwój stomatologii.

W samej wsi warto również zobaczyć neobarokowy kościół św. Mikołaja zbudowany w 1906 r. w miejscu dawnego, drewnianego z 1728 r. Na jego wieży znajduje się dzwon z 1686 r. Zabytkowy jest też przyległy do niego cmentarz. Jednak najbardziej znanym zabytkiem Wiela jest Kalwaria Wielewska. Zbudowana została w latach 1915-1927. Składa się z 23 obiektów: 14 kaplic w nurcie modernistycznym, 6 kompozycji rzeźbiarskich, święte schody, ambona, pustelnia. Kalwaria wybudowana została na cześć Matki Bożej Pocieszenia. Były to czasy I wojny światowej i Kalwaria stała się również miejscem upamiętnienia ofiar wojny.

Zamordowanych mieszkańców Wiela i okolic z okresu II wojny światowej upamiętniono pomnikiem znajdującym się przy drodze z Wiela do Lubni. W Abisynii, części wsi Wiele w czasie wojny, w tzw. willi Wysockiego istniało nazistowskie więzienie, w którym torturowano ludzi. Tych, którzy przeżyli, odsyłano do obozów koncentracyjnych, tych którzy nie przeżyli, chowano w pobliskim lesie. Miejscowi nazywają dawne więzienie Katyniem lub Kaźnią.

Ciekawostką jest, że wsi odbywają się Turnieje Gawędziarzy Ludowych Kaszub i Kociewia. Nadaje to dla Wiela wyjątkowy, lokalny folklorystyczny smaczek. Co roku wieś jest jednym z 4., w których odbywa się Międzynarodowy Festiwal Folkloru.

Polecamy Wam poszukanie punktu widokowego znajdującego się koło wsi, na tzw. Białej Górze oraz drugiego - najwyższego w okolicy szczytu, Chełmice.